(۹۸)

"فصل نهم"

"دروغ پردازیها، ناکامیها، ورشکستگی"

 

۱۹۰۷، ۱۹۴۵  و ۱۹۷۸ در تاریخ معاصر ایران، نقاط عطف و سالهای سرنوشت ساز به شمار می‌آیند.

در این پاسخ به تاریخ، باید صمیمانه اعتراف کنم که خواستم ملت کهنسال ایران را باشتابی که شاید بیش از توانش بود به سوی، استقلال، همزیستی، فرهنگ و رفاه، یعنی آنچه تمدن بزرگ می‌خواندم، پیش ببرم. شاید اشتباه اصلی من همین شتاب بود.

می‌خواستم پیش از پایان ذخائر نفتی کشور، کار سازندگی ایران را به سرمنزل مقصود برسانم. البته در این رهگذر، مخالفان بسیار داشتم که کوشیدند مرا از پای درآوردند. در این شمار باید بیش از همه از دارودسته شرکتهای بزرگ نفتی نام برد که نمیخواستند سیاست فروش نفت به قیمت عادلانه، از حیطه تسلط  آنان خارج باشد. آنها نمی‌خواستند به فداکاریهای لازم در جهت توزیع مجدد ثروتها، میان کشورهای صنعتی و جوامع رو به توسعه، تن در دهند.

به همین جهت بود که برای نمونه و برای عبرت دیگران ، ایران را به عنوان قربانی انتخاب کردند و به ویرانی آن برخاستند، و نه کشوری چون لیبی را.

در سال ۱۹۷۶ دو تن از از شخصیت های مهم نفتی امریکا گفته بودند تا دوسال دیگر "کار شاه تمام است". اما نمیدانستند که بدینسان اقتصاد همه کشورهای مصرف کننده نفت و جهان غرب دچار تزلزل و دشواری خواهد شد.

"پیش بینی سرمایه گذاری آینده ایران"

از آنهمه برنامه های بزرگ ملی، اکنون چه باقی مانده است؟ باید یادآوری کنم که ما دونیروگاه بزرگ مولد برق هسته‌ای، از مجموع شش نیروگاه خود را به فرانسه سفارش داده بودیم. نیروگاههائی که آغاز بهره‌برداری مجموع آنها، ایران را بصورت یک قدرت صنعتی در می‌آورد. هر یک از این دو نیروگاه نهصد مگاواتی مستلزم پانزده میلیارد فرانک سرمایه‌گذاری بود. همچنین میبایست به کمک فرانسویها طرحهای بزرگ دیگری چون متروی تهران (ده میلیارد فرانک)، برقی کردن خطوط آهن تهران بندر شاهپور (ده تا پانزده میلیارد فرانک)، ساختمان شاهراه تهران ، جنوب و مرکز تحقیقات اتمی ‌تهران را به مرحله اجرا در آوریم. موسسه اتومبیل سازی پژو، با شرکت ایران ناسیونال قراردادی بسته و توافق کرده بودند که مشترکا پس از سال ۱۹۸۳ سالیانه یکصد هزار اتومبیل تولید و قسمتی از آنرا صادر نمایند. شش هواپیمای ایرباس و همچنین فرستنده های موج کوتاه به شرکتهای فرانسوی سفارش داده شده بود. موسسات خانه سازی فرانسوی، در تهران و شیراز، به اجرای برنامه های وسیع خانه‌سازی مشغول بودند.

در پایان سال ۱۹۷۸، بیش از یکصد و هشتاد موسسه و شرکت فرانسوی در ایران سرگرم فعالیت بودند که اکنون بیشتر آنها ایران را ترک کرده‌اند. همه بنگاههای خارجی که در ایران به فعالیت مشغول بودند، وضعی مشابه دارند و آنهائی که قسمتی کوچک از تشکیلات خود را حفظ کرده‌اند با مداخلات و آزار کمیته ها دست به گریبانند.

شرکتهای آمریکائی، ژاپنی، آلمانی، ایتالیائی، ... نیز قراردادها و سفارشهای بزرگی را از دست داده اند. شاید بیش از همه در این رهگذر ایالات متحده آمریکا زیان دیده باشد. ما با این کشور، یک قرارداد تجارتی پنج ساله امضاء کرده بودیم که رقم مبادله سالیانه در آن ده میلیارد دلار پیش‌بینی شده بود.

مطبوعات جهانی افشاء کرده‌اند که مشاور اصلی "آن شخص" ، قطب‌زاده نامی ‌است که "جاسوس شناخته شده اتحاد جماهیر شوروی است". وی رسما از شهروندان سوریه است و طبق نوشته همین مطبوعات "طی سالهای طولانی، که در پاریس میزیسته عامل ارتباطی، میان حزب توده و سایر تشکیلات بین الملل سوم بوده است".